Początek grudnia 2023 r. przyniósł kilka nowych orzeczeń w sprawach frankowych. Czego one dotyczyły i jakie orzeczenia zapadły? Czy kredytobiorcy nadal mogą liczyć na pomoc w kredytach frankowych? Zapraszam do krótkiego omówienia zapadłych ostatnio wyroków TSUE.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Wyrok TSUE z dnia 7.12.2023 r. w sprawie C-140/22
W dniu 7.12.2023 r. zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie przeciwko mBank S.A. Wniosek o orzeczenie w trybie prejudycjalnym został złożony przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie.
Treść orzeczenia:
TSUE orzekł, że:
Art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że w kontekście uznania nieważności w całości umowy kredytu hipotecznego zawartej z konsumentem przez instytucję bankową ze względu na to, iż umowa ta zawiera nieuczciwy warunek, bez którego nie może ona dalej obowiązywać:
– stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą wykonywanie praw, które konsument wywodzi z tej dyrektywy, jest uzależnione od złożenia przez tego konsumenta przed sądem oświadczenia, w którym twierdzi on, po pierwsze, że nie wyraża zgody na utrzymanie w mocy tego warunku, po drugie, że jest świadomy z jednej strony faktu, że nieważność wspomnianego warunku pociąga za sobą nieważność wspomnianej umowy, a z drugiej – konsekwencji tego uznania nieważności, i po trzecie, że wyraża zgodę na uznanie tej umowy za nieważną.
– stoją na przeszkodzie temu, aby rekompensata żądana przez danego konsumenta z tytułu zwrotu kwot, które zapłacił on w wykonaniu rozpatrywanej umowy, została pomniejszona o równowartość odsetek, które ta instytucja bankowa otrzymałaby, gdyby umowa ta pozostała w mocy.
Omówienie
Trybunał wskazał, że sąd przy rozstrzyganiu o nieważności umowy kredytu waloryzowanego nie może wymagać złożenia przez konsumenta oświadczenia o skutkach nieważności tej umowy w sytuacji, w której wyraża zgodę na uznanie jej za nieważną. W tego typu sprawach sądy powszechne wielokrotnie wymagały od kredytobiorców występujących z powództwem o ustalenie nieważności stosownego oświadczenia (często na udostępnionym przez sąd wzorze), że dana osoba jest świadoma skutków nieważności danej umowy. Zatem TSUE w sposób pośredni odrzucił interpretację przyjętą przez Sąd Najwyższy w uchwale o sygn. III CZP 6/21, w której Sąd Najwyższy przyjął że sankcja z art. 3851 § 1 k.c. to bezskuteczność zawieszona. Szerzej pisałem o tym w poniższym wpisie – bezskutecznosc-zawieszona-umowy-kredytu . Ponadto zgodnie z orzeczeniem TSUE roszczenia konsumenta nie można pomniejszać o umowne odsetki, które byłyby należne dla banku, gdyby umowa była ważna.
Wyrok TSUE z dnia 11.12.2023 r. w sprawie C-756/22
Kolejno w dniu 11.12.2023 r. TSUE rozstrzygnął pytania prejudycjalne zadane przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sporze z udziałem Bank Millennium S.A.
Treść orzeczenia:
TSUE orzekł, że:
artykuł 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że: w kontekście uznania umowy kredytu hipotecznego zawartej z konsumentem przez instytucję bankową za nieważną w całości ze względu na to, że umowa ta zawiera nieuczciwe warunki, bez których nie może ona dalej obowiązywać, stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa państwa członkowskiego, zgodnie z którą instytucja ta ma prawo żądać od tego konsumenta zwrotu kwot innych niż kapitał wpłacony na poczet wykonania tej umowy oraz ustawowe odsetki za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty.
Omówienie:
W sporach o nieważność umowy kredytu waloryzowanego banki podnoszą, że należy im się coś więcej niż zwrot kapitału. Banki wskazują, że należy im się także wynagrodzenie za korzystanie z kapitału lub waloryzacja kapitału. TSUE stanął na stanowisku, że bank może żądać od konsumenta tylko zwrotu kapitału i ewentualnie odsetek ustawowych. Ponadto bank nie może żądać wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, ani jego zwrotu po waloryzacji wynikającej z inflacji.
Wyrok TSUE z dnia 14.12.2023 r. w sprawie C-28/22
W ostatnim z wyroków z dnia 14.12.2023 r. TSUE zajął się wnioskiem o orzeczenie w trybie prejudycjalnym złożonym przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sporze z udziałem syndyka masy upadłości Getin Noble Bank S.A. Dodać należy, że Getin Noble Bank S.A. obecnie pozostaje w upadłości.
Treść orzeczenia:
TSUE orzekł m. in., że:
artykuł 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 w związku z zasadą skuteczności należy interpretować w ten sposób, że: stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą, w sytuacji gdy umowa kredytu hipotecznego zawarta przez przedsiębiorcę z konsumentem nie może już pozostać wiążąca po usunięciu nieuczciwych warunków zawartych w tej umowie, przedsiębiorca ten może powołać się na prawo zatrzymania umożliwiające mu uzależnienie zwrotu świadczeń otrzymanych od tego konsumenta od przedstawienia przez niego oferty zwrotu świadczeń, które sam otrzymał od tego przedsiębiorcy, lub gwarancji zwrotu tych ostatnich świadczeń, jeżeli wykonanie przez tego samego przedsiębiorcę tego prawa zatrzymania powoduje utratę przez rzeczonego konsumenta prawa do uzyskania odsetek za opóźnienie od momentu upływu terminu nałożonego na danego przedsiębiorcę do wykonania zobowiązania umownego po tym, jak przedsiębiorca ten otrzyma wezwanie do zwrotu świadczeń zapłaconych jemu w wykonaniu tej umowy.
Omówienie:
Warto wskazać, że w sprawach sądowych dotyczących nieważności umowy kredytu waloryzowanego banki składają często oświadczenie o skorzystaniu z prawa zatrzymania. Na jego podstawie bank deklaruje zwrot konsumentowi wszystkich uiszczonych przez niego rat. Jednak uzależnia ich zwrot od zwrócenia przez niego kapitału lub przedstawienia przez niego oferty zwrotu kapitału. Należy mieć na uwadze, że TSUE nie zakwestionował możliwości złożenia przez bank oświadczenia o zatrzymaniu kapitału w sporze o nieważność umowy kredytu waloryzowanego. Niemniej TSUE uznał, że złożenie oświadczenia o zatrzymaniu nie może dotyczyć należnych konsumentowi odsetek za opóźnienie, za okres od otrzymania przez bank wezwania do zwrotu świadczeń oraz bank nie może uzależniać ich zwrotu od przedstawienia przez tego konsumenta oferty zwrotu kapitału, który to otrzymał od banku.
Podsumowanie
Zapadłe niedawno orzeczenia TSUE potwierdzają, że konsumenci nadal mogą liczyć na pomoc w kredytach frankowych. Trybunał po raz kolejny przystał na ochronę konsumenta w tego typu sprawach. Wyroki TSUE zmieniają nieco linię orzeczniczą wypracowaną przez sądy w Polsce. Miejmy nadzieję, że sędziowie przyjmą za własne twierdzenia wskazane im przez sąd europejski.
Usługi kancelarii
Oferuję bezpłatną analizę zawartej umowy kredytu pod kątem możliwości dochodzenia roszczeń. Dostaną Państwo opinię o szansach i możliwościach związanych z kwestionowaną umową. Dowiedzą się Państwo o kwocie możliwej do zwrotu w przypadku uznania umowy przez Sąd za nieważną. Ponadto poznają Państwo kwotę, o jaką można zmniejszyć obecne zadłużenie, jeśli doszłoby przed Sądem do tzw. odfrankowienia kredytu. Więcej informacji znajdziecie Państwo pod adresem: https://www.skilex.com.pl/pomoc-frankowiczom/.
